Wat is nu een goede calcium-fosfor verhouding?
Dat is niet zo zwart-wit en in een paar getallen uit te drukken. Dat wordt wel gedaan maar zegt niets óf je hond en kat die verhouding daadwerkelijk tot zich neemt.
Uiteraard hebben wij er voor gezorgd dat in onze voedingen voldoende calcium-fosfor aanwezig is.
In onderstaande stuk heeft onze dierenarts dit mechanisme op een zo eenvoudig mogelijke manier proberen te beschrijven in relatie tot voeding. We willen je graag deze informatie geven zodat je een (beter) beeld kan vormen over dit complexe mechanisme. In dit mechanisme zijn vele organen en enzymen betrokken met zeer veel interacties met elkaar.
Om het niet al te lang en ingewikkeld te maken hebben we voor een korte samenvatting gekozen.
Calcium en fosfor zijn twee belangrijke mineralen in het lichaam.
De functie van calcium zijn o.a.:
- Beenderen en tanden
- Cel potentiaal
- Zenuw functies
- Co-factor bij enzymatische processen
- Bloedstolling
- Spiercontracties
De functie van fosfor zijn o.a.:
- Beenderen en tanden
- DNA en RNA (erfelijk materiaal)
- Celmembranen
- Vetvertering
- Energie in de vorm van ATP en Creatinefosfaat
- Buffer van het bloed.
In het bot komt calcium voor als calciumhydroxyapatiet. ( Ca10 (PO4)6(OH)2.
In het plasma komt calcium als volgt voor:
– 45 % Ca2+ ion als actieve vorm
– 45 % is albumine gebonden (inactief)
– 10% is als complexe structuur aanwezig als bijvoorbeeld calciumnitraat (inactief)
Fosfaten zijn veelal gebonden aan allerlei eiwitten en vetten en inactief. Enkel HPO42- en H2PO4– zijn fysiologisch actief.
Wat is nu het normale metabolisme van calcium en fosfor. Hoe regelt het lichaam de opname en het bewaren van het evenwicht van beide in het lichaam.
In onderstaand schema 1 zie je een overzicht van de regulerende mechanismen van calcium en fosfor in een lichaam.
Calcium en fosfor worden opgenomen via het maag darm stelsel. Vitamine D3 (calcitriol) stimuleert dit proces.
Vanuit het bloed migreren calcium en fosfor naar de beenderen. Dit proces kan worden geremd door parathyroidhormoon ( PTH). PTH wordt geproduceerd en afgescheiden door de hoofdcellen van de parathyroid. Dit is een klier in de schildklier.
PTH en vitamine D3 stimuleren de vrijstelling van calcium en fosfor uit het bot. Calcitonine is een hormoon afgescheiden door de parafolliculaire cellen van de schildklier. Calcitonine remt de calcium en fosfor vrijstelling uit het bot. Calcium en fosfaat worden door de nieren uitgescheiden in de urine. PTH remt fosfaat heropname en stimuleert calcium heropname. Calcitriol stimuleert beide op te nemen vanuit de urine naar het bloed.
- De rode pijlen zijn remmende factoren
De groene pijlen zijn stimulerende factoren - Verder zijn er ook nogvele interacties met andere mineralen. Een voorbeeld is dat een te laag magnesium in het lichaam het hormoon PTH verminderd in werkzaamheid.
SCHEMA 1
Het calcium fosfaat metabolisme is dus een enorm fijn gevoelig en gereguleerd mechanisme. Evolutionair is in dit schema ook het belang van het homeostatisch evenwicht te zien. Veel mechanismen zorgen ervoor dat het bijna niet fout kan gaan.
Nu volgt een stuk over de vitamine D productie. Vitamine D is een belangrijk hormoon in de calcium fosfor balans.
Zie schema 2
Het actieve vitamine D wordt gemaakt of vanuit de voeding of vanuit zonlicht. Honden en katten zijn zeer slecht in staat om uit zonlicht vitamine D te produceren. Ook de naaktkatten en naakthonden.
Enzymen (groene pijlen) vanuit de lever en de nier zorgen voor de verdere stappen naar de actieve vorm.
Zo is het gehele calcium metabolisme ook afhankelijk van een goed functionerende nier, lever, correcte voeding en zonlicht!
SCHEMA 2
Nu de processen van opname en regulering van calcium en fosfor besproken hebbende, blijft de vraag over wat nu de juiste doseringen in voeding zijn. Vele onderzoeken zijn gedaan bij pups, kitten en volwassen dieren aangaande de optimale opname. Het gaat niet alleen om de hoeveelheid calcium en fosfor wat in voeding zit maar ook belangrijke factoren zoals hoe goed zit het dier in elkaar (nier en lever functie), waar leeft het dier en welk soorten voeding krijgt het te eten?
Het lichaam van de hond en kat heeft een enorme reserve van deze twee mineralen in het skelet. Het in stand houden van het evenwicht van calcium en fosfor gebeurt door vele mechanismen. Hormonen die hiermee te maken hebben zijn parathyroid hormoon, calcitonine en vitamine D3 . De organen waarin deze hormonen geproduceerd worden moeten correct functioneren. Doen ze dit niet dan zal de calcium fosfor regulering tekort schieten. Organen die dit doen zijn de lever, de nier en de bijschildklieren.
Op welke manier moeten calcium en fosfor nu in de voeding zitten.
Uiteraard moeten calcium en fosfor in een voor het lichaam herkenbare manier in het voedsel zitten. Het maakt een groot verschil of calcium in de vorm van calciumcarbonaat, calciumoxide of calciumhydroxyapatiet in de voeding zit. Hetzelfde verhaal geldt voor fosfor. Beide zullen in een evolutionaire manier moeten voorkomen in de voeding.
Naast het evolutionair voorkomen in de voeding als calciumhydroxyapatiet, kunnen allerlei andere opname storende factoren aanwezig zijn. Stoffen als fytaten binden calcium waardoor de opname van calcium niet kan plaatsvinden. De hoeveelheid calcium in de voeding kan correct zijn maar de opname vindt dan niet plaats. Fytaten komen voor in alle granen, bonen en erwten.
Een tekort aan magnesium brengt de calcium opname in gevaar. Zo zijn er meer interacties tussen voedingscomponenten onderling. Hoe meer voeding lijkt op de prooidieren die honden en katten hebben gegeten des te beter zullen calcium en fosfor benut kunnen worden.
Ook de hoeveelheid calcium en fosfor die al in de hond en kat zitten bepalen of het nog wel opgenomen gaat worden vanuit de darm. Immers als de hond en kat voldoende hebben ook in hun reserves, wordt het niet meer opgenomen uit het voedsel.
De ideale verhouding van calcium en fosfor in de voeding bestaat niet. In de natuur is voeding in dezelfde hoeveelheden en verhoudingen niet elke dag beschikbaar. Dat is de reden dat het lichaam van de hond en kat een fantastisch mechanisme heeft om de balans van calcium en fosfor in stand te houden. Anders had de evolutie dat systeem er allang uitgehaald.
Tegenwoordig willen we (helaas) onze hond en kat iedere dag een “gebalanceerd” dieet geven. De calcium fosfor verhouding wordt dan wat belangrijker maar niet idealer. De optimale verhouding calcium staat tot fosfor in het bloed wordt beschouwd als 1 staat tot 1,2. Naast de verhouding is de geleverde energie in de voeding ook van belang. Immers als de hond en kat enkel calcium en fosfor poeder zouden eten wordt het niet opgenomen door de darm. Pups en kittens hebben in hun groei een hogere behoefte aan energie, calcium en fosfor. Door de maaltijd frequentie te verhogen krijgen ze èn meer energie èn is de beschikbaarheid hoger.
De door de Association of American Feed Control Officials (AAFCO) gepubliceerde voedingsrichtlijnen, die uiteindelijk in 2016 werden aangepast aan de laatste NRC-aanbevelingen, verhoogden dit tot 1,25 mg calcium/kcal.
Samengevat is de opname en regulering van calcium en fosfor afhankelijk van:
- De vorm waarin het beschikbaar is in de voeding
- De werking van organen als nieren, lever en bijschildklier
- De hoeveelheden die al in de hond en kat zitten
- De energie in de voeding
- Storende nutriënten als fytaten
- Tekorten in andere mineralen zoals magnesium
- Volwassen- of jonge dieren
- Activiteitsniveau van het dier
- Medicijn gebruik
Uiteraard zou de calcium en fosfor balans uit de pas kunnen gaan lopen en problemen veroorzaken. Dat kan pas gebeuren na een langere periode en niet in een week. Het is ondanks deze uitleg wel van belang dat rauwe voeding een goede verhouding calcium fosfor bevat.
De meest optimale vorm van calcium om goed opgenomen te worden in het lichaam is de natuurlijke vorm van calcium: calcium hydroxyapatiet. Dit zit in de rauwe voeding CarniVoer!
Met onze dierenkliniek hebben wij de meest optimale controle. Veel van onze klanten geven hun hond(en) en kat(ten) CarniVoer. Zou CarniVoer een verstoorde calcium fosfor verhouding geven bij honden en katten dan zouden wij dat als eerste opmerken in de dierenkliniek.
Wij werken vanuit de dierenkliniek niet alleen vanachter een bureau. En dat maakt CarniVoer een uniek bedrijf in diervoeding.